İklim krizi zeytini vurdu: Üretimin çoğu ihracata gidiyor

ANTALYA –Ulusal Zeytin Kurulu Antalya Temsilcisi ve Güney Akdeniz Rekolte Tespit Kurulu Üyesi Zafer Tan, dünya zeytin üretiminin iklim krizinden sert bir şekilde etkilendiğini belirterek, İspanya ve İtalya gibi zeytinde dünya pazarını elinde tutan Avrupalı ​​üreticinin yerini adım adım Anadolu üreticisinin aldığını söyledi.

DRAMATİK BOYUTLARDA DÜŞÜŞ

İklimin neden olduğu verim düşüşünden Türkiye’nin de etkilendiğini ancak bu etkinin Avrupa’daki kadar dramatik olmadığını kaydeden Tan, “Ülke genelinde zeytin üretimimizde ortalama yüzde 50’lik bir azalma var. Bu keskin düşüşe rağmen dünya zeytin üretimini karşılayan Akdeniz ülkelerinden daha iyi durumdayız. Nihai ürünlerimizin neredeyse tamamını dünyaya ihraç ettik. Sızma yağa, zeytinyağı özelliklerinden daha fazla talep var. Dökme zeytin ihracatı, hasat zeytinden daha yoğun” dedi.

‘ZEYTİN AĞAÇLARI BOŞ ÇİÇEKLER VERİR’

İklim krizinin vurduğu ülkelerde zeytin üretiminin durma noktasına gelmesiyle dünyanın talebinin Türkiye’ye yöneldiğini belirten Tan, “Bu sezon üretilen zeytinlerin büyük bölümünü ihracata gönderdik. Geçen yıllara göre bu yıl talep çok yüksek. Bunun nedeni ise pazarı elinde tutan İspanya ve İtalya’da kuraklık nedeniyle rekoltenin çok düşmüş olması. Geçen yıl kış soğuktu, ağaçlar uyudu. Bu yıl küresel ısınmanın da etkisiyle ağaçlar uyumadı, sürgün hasatla birlikte devam etti. Zeytin çiçek verdi ama içi boş çiçek verdi. Mevsim değişikliklerini hissetmeyen zeytin ağaçları meyve vermedi.”

PAZARIN YÜZDE 35’İ İSPANYA OLDU

Ürün kaybını en çok hisseden ülkelerin İspanya ve İtalya olduğunu belirten Tan, “İspanya dünya pazarının yüzde 35’ini besledi. İklim değişikliği nedeniyle verim düştü. Yılda 2,5 milyon ton zeytin üreten İspanya, geçtiğimiz sezon 1 milyon 100 bin ton verim açıklamıştı. Türkiye’de bu yılki üretim 400 bin ton civarında. Antalya bu yıl 14 bin ton zeytinyağı üretti. İl bazında 90 bin ton zeytin tahmini vardı, bu tahmin doğru çıktı” dedi.

FİYATLAR REKOR OLDU

Tüm dünyada zeytin üretiminde yaşanan büyük kaybın fiyatlara etkisinden bahseden Tan, “Bu durumun da etkisiyle son bir ayda zeytin ve zeytinyağı fiyatları rekor artış gösterdi. Dünya pazarında zeytinyağının litre fiyatı 4 Euro iken bir anda 8 Euro’ya yükseldi. O dönemde 75 liradan sattığımız zeytinyağı şu an toptan 165 liradan satılıyor, perakendede ise 200 lira civarında. Şu anda dökme zeytin ihracatında ender yoğunluktayız. Son bir ayda üretilen zeytinlerin tamamına yakını ihraç ediliyor. Önümüzdeki kış daha değerli zeytinyağı tüketeceğiz” uyarısında bulundu.

‘YAKLAŞIK TAMAMINA İHRACAT YAPTIK’

İklimin etkisiyle yıllık rekoltenin düştüğü ve dış pazara talebin hızla arttığı zeytin üretiminde bu yıl ‘hayır yılı’ yaşandığını söyleyen Tan, stratejik adımların önemine vurgu yaptı: “İklim değişikliği, mevsim dışı, değişken hava sıcaklıkları tüm dünyada yıkıcı etkilere sahip. İspanya ve İtalya gibi zeytin pazarında büyük paya sahip ülkeler daha çok etkilendiği için Türkiye bu yıl bu pazardaki boşluğun bir kısmını doldurdu. Dünyada yöresel eserlere ilgi artıyor. Ancak markalaşma ve organize üretim konusunda gerideyiz. Talep bu kadar yüksekken zeytinleri toplayacak işçi bulmakta bile zorlanıyoruz. Bu fırsatı iyi değerlendirelim, tanıtıma ağırlık verelim ve markalaşalım. Doğru adımlarla sofralara zeytin gönderen ana pazarlardan biri olabiliriz” dedi.

ÜRETİM ARTTI, ÜRÜN AZALDI

Aynı zamanda Antalya Ticaret Borsası (ATB) üyesi olan zeytin ve zeytinyağı üreticisi Tan, geçen yıl ‘iyi bir sezon’ olarak yorumladığı zeytin üretiminde yılın verilerini aktardı: Güney Akdeniz’de üretim yoğunluğu sırasıyla Hatay, Mersin, Antalya, Gaziantep, Osmaniye, Adana ve Maraş’ta. Akdeniz’de zeytin üretimi yapılan kentlerde kurulan bahçe sayısı arttı, ancak hasat edilen ürün azaldı. Geçen yılın yüzde 50’sini toplayabilirsek iyi olur.”

YÜZDE 50 ÜRETİM KAYBI VAR

Zeytinin ovada değil dağ ve yamaçlarda yetişen, fazla su istemeyen bir ağaç olduğuna ve iklim dostu bir bitki olduğuna dikkat çeken Tan, Türkiye’de zeytin üretimi yapılan diğer bölgelerdeki durumu şöyle özetledi:

“Türkiye’de tüm Ege Körfezi’nde zeytin üretimi yoğun. Bu yılki verilere göre üretimde sırasıyla Balıkesir, Bursa, Çanakkale, İzmir, Aydın ve Muğla öne çıkıyor. Ege her yıl zeytin üretiminde başı çekiyor. Ancak son yıllarda zeytincilik arttıkça Güney Akdeniz de Ege’ye yaklaşmıştır. Marmara’da Tekirdağ, Çanakkale, İzmit, Güneydoğu’da Mardin ve Urfa da zeytin üretimi açısından değerli iller. Bu yıl tüm bu illerde ortalama yüzde 50 verim kaybı yaşadık.”

Zafer Tan, Ulusal Zeytin Kurulu Antalya Temsilcisi ve Güney Akdeniz Verim Tespit Kurulu Üyesi